Leiderschapsprincipes bij paarden
/En voor diegenen die liever lezen dan een filmpje kijken vind je hieronder het blog uitgeschreven:
Leiderschapsprincipes bij paarden
Wie herkent het dat je soms hele bijzondere dingen ziet gebeuren in de groepsdynamiek van je team? Wat er ineens aan vaart gemaakt wordt of dat er juist volle bak op de rem geremd wordt? Wie vraagt zich dan af waar dat dan vandaan komt? En hoe je dit zelf bewust zou kunnen inzetten? In dit blog deel ik graag de leiderschapsprincipes bij paarden, wat deze principes mij gebracht hebben en hoe jij dat in je eigen organisatie kunt toepassen om de samenwerking beter, efficiënter en leuker te maken.
In een kudde paarden heb je veel soorten leiderschap, net zoals in een groep medewerkers. Zo heb je onder andere het principe van de leidende merrie en de drijvende hengst.
Leidende merrie
Als het gaat om met de kudde op pad te gaan dan wordt dat geïnitieerd door de leidende merrie. Deze merrie heeft het vertrouwen van de kudde en als zij op weg gaat, dan wordt ze gevolgd. Soms kan het even duren voordat ze gevolgd wordt. En het is ook niet altijd dezelfde merrie die het leidende principe in zich draagt. Het kan zeer afhankelijk van het onderwerp zijn welke merrie (en soms zelfs ook een jonge hengst) de leider is. De ene merrie wordt feilloos gevolgd als het gaat om de beste graasplekjes, de ander als het gaat om het koelste drinkwater en weer een ander weet wellicht de mooiste schaduwplekjes te vinden. Waar het om gaat is het vertrouwen dat de kudde heeft in de merrie die op dat moment het leiderschap neemt. Wellicht komen er nu direct wel medewerkers bij je op uit je eigen team die ook op een natuurlijke manier leiderschap krijgen op bepaalde onderwerpen?
Drijvende hengst
Als het gaat om de kudde in versnelling te brengen dan wordt dat geïnitieerd door de drijvende hengst. Deze is continu alert op gevaar. Als dat gevaar, bijvoorbeeld in geval van een roofdier, wordt opgemerkt dan zal de hengst zich tussen het gevaar en de kudde in plaatsen. En door middel van signalen die hij afgeeft bepaalt hij ook het tempo van de kudde. Voor een trage oude wolf hoeft wellicht iets minder hard gegaloppeerd te worden als voor een enorme uitgehongerde troep hyena’s die in volle vaart aan komt denderen. Waar het om gaat is dat de kudde direct reageert op de signalen van de hengst, zonder te gaan ‘polderen.‘ Het is dus vrijwel altijd alleen de dominante alfa hengst die deze leiderschapsrol vervult. Naar welke alfa M/V wordt er in jouw bedrijf feilloos geluisterd?
Werken met paarden
Ik heb zelf een aantal keren systemisch gewerkt met paarden en ook opstellingen gedaan met een kudde paarden. Iedere keer weer bracht dat zoveel helderheid. Het mooie van paarden is dat ze niet in hun hoofd zitten en dus enorm heldere spiegels zijn voor ons eigen gedrag.
Ik mocht in de paardenbak met 1 paard oefenen met het principe van de drijvende hengst. Ik stond in het midden van de bak met een lang touw los in mijn rechterhand. Dit touw fungeerde als een verlengstuk van mijn arm en aanwezigheid. Mij werd gevraagd om met mijn energie het paard op te drijven tot een flinke draf. Nou, dat was voor mij geen enkel probleem. Diegenen die mij iets beter kennen zullen hier niet enorm door verbaasd zijn.
Wat ik prachtig vond om te zien is dat er bij twee andere deelnemers deze dag exact hetzelfde paard hele andere reacties liet zien. Bij een deelnemer met een stevige energie om zich heen, sprintte het paard acuut de bak uit zodra de deelnemer ook maar 1 stap in de bak zette. Hij herkende dit ook in zijn werkomgeving. Collega’s vroegen hem nooit om hulp, maar gingen altijd naar zijn directe collega toe, ook als ze daardoor langer op hun antwoord moesten wachten.
Een andere deelneemster ging in de cirkel staan en probeerde op haar manier het paard op te drijven. Het paard dacht daar totaal anders over en liep linea recta naar haar toe en plaatste ook nog zijn been op haar touw. Ze kon trekken wat ze wilde, maar hij ging geen millimeter meer uit de weg…. Ook deze deelneemster herkende wat er gebeurde en legde een prachtige koppeling naar haar thuissituatie met haar kinderen waarin ze niet helder aangaf wat wel en niet aanvaardbaar gedrag was.
Na het oefenen met dit principe, werden we uitgenodigd om te oefenen met het principe van de leidende merrie. We werden gevraagd om het paard in de bak zijdelings te benaderen en dan voor hem te gaan lopen. Als het paard vertrouwen voelde dan volgde hij je. Wat ik heel treffend vond is dat ik dit vele male lastiger vond dan het drijvende principe. En dat was ook direct zichtbaar in het gedrag van het paard. Op het moment dat ik in mijn hoofd zat en gedachtes had zoals: gaat hij me wel volgen? Dan gebeurde dat niet. En op het moment dat ik kon loslaten, het vertrouwen kon voelen (na een heel aantal keren stevig doorademen) en mijn eigen belang eruit kon halen, dan werd ik wel gevolgd.
Voor mij heeft dit zoveel paralellen met hoe ik zelf leidinggeef tijdens interim opdrachten en hoe ik naar leiderschap kijk in mijn trainingen. Daar waar het nodig is, heb ik nog steeds weinig moeite om te drijven. Nou doe ik dat in de bestuurskamer doorgaans niet met een touw, maar met een onderbouwde beleidsnotitie en mondelinge toelichting wat de noodzaak tot in beweging komen illustreert. Maar de energie erachter is exact hetzelfde. En zowel in mijn rol van leidinggevende van een afdeling als in mijn rol als trainer is vertrouwen geven en loslaten van mijn eigen angsten cruciaal om tot een werkelijke verbinding met medewerkers of trainees te komen. En vanuit daar creëer je met elkaar het meeste (werk)plezier en het hoogste duurzame resultaat.
En hoe is dit voor jou? Welke principes herken je bij jezelf of bij een van je medewerkers? Wie is er binnen jouw team de drijvende hengst? En wat heeft jouw team nodig om jou te kunnen volgen?
Na het volgen van mijn trainingen heb jij dit soort principes en hoe je deze concreet kan toepassen sneller door. Dat maakt het werken leuker en efficiënter. Je bent makkelijker in staat om te drijven en te leiden naarmate de situatie daarom vraagt.
Kijk hier welke training bij jou past!
